Afnemende solidariteit met ongezonde mensen
Zorginstituut Nederland weet inmiddels dat 40% van de Nederlanders vindt dat rokers, drinkers en frituurliefhebbers een hogere zorgpremie zouden moeten betalen. De achtergrond van deze gewenste meerprijs is ook bekend.
Ongezonde mensen hebben voor vrijwel hetzelfde bedrag – de zorgpremie – veel meer zorg nodig in vergelijking met hun gezonde medemens. Bovendien, door personeelstekort wordt het steeds lastiger om te voldoen aan de stijgende zorgvraag, dus zet er maar een financiële prikkel op. Dure klanten komen dan wel tot een gezonder inzicht. Anders betalen ze maar voor hun eigen problemen.
Het zal me niet verbazen dat walging hier ook al gauw de kop op steekt. Heb je wel eens een auto voorbij zien rijden, kinderen achterin en pa en ma rokend voorin, raampjes dicht, een walmende lucht binnenin. Vraag het de omstanders maar, goede kans dat ze die rokers ter plekke een lesje willen leren. ’t Is nog al een emotioneel ding onze gedachten en gevoelens over ongezondheid, en vooral: de ongezonde medemens.
Logische redenering, je bent verantwoordelijk voor je eigen gedrag, dus je betaalt ook zelf voor de kosten die je maakt, toch?
Hier raak ik klem. Natuurlijk, eigen keuzes spelen een rol. Maar waar je geboren bent, wie je ouders zijn, welke vrienden je hebt en wat er in je leven gebeurt speelt ook mee. En suiker vinden we meestal lekkerder dan groente en fruit.
De houding ‘dit moeten we nu maar es definitief regelen’ komt op. Met ‘dit’ bedoelen we het uitroeien van ongezond gedrag. Je kunt aan die outcasts kennelijk een pure hekel hebben. Maar als we ‘dit’ uitroeien laten we de mensen in de steek die sowieso al vele jaren korter leven.
Ik draai al heel wat jaren mee in zorg en welzijn en één ding is me wel opgevallen. Mensen veranderen als er urgentie is en als ze een doel hebben. Niet zelden is dat doel gelegen in hun relaties. Ze willen met hun partner nog vele jaren leven. Voor de kleinkinderen zorgen. Gezellig in het clubhuis vrijwilligerswerk doen. Dan is eenzaamheid killing.
De sleutel voor verandering ligt dus in je directe persoonlijke netwerk. Tussen mensen onderling en tussen professionals en hun patiënten of klanten.
Eind vorige eeuw was er een campagne in de psychiatrie om het stigma van mensen met psychische problemen aan de kaak te stellen. De slogan luidde: ‘Ooit een normaal mens ontmoet? En… beviel het?’.
Zorginstituut Nederland beheert het basispakket maar gaat zelf niet over het beleid, dat is aan de minister. Maar ook Ernst Kuipers of Conny Helder gaan het verschil niet maken. Echte stappen vooruit maken we in de wijk, de straat, in de familie of vriendenkring. Ooit een perfecte buur, familielid of vriend ontmoet?
Niemand is perfect. Maar persoonlijke ontmoetingen openen een nieuwe wereld. Al gedaan? En… bevalt het?
Maarten Ploeg | Programmadirecteur