Bouwen aan gezondere dorpen in gemeente Aa en Hunze
In gemeente Aa en Hunze (Drenthe) zet beleidsadviseur Ina Roelfs zich in voor een gezonde leefstijl van inwoners. Ze licht toe hoe ze toewerkt naar een zorgzame en een samen-redzame samenleving.
‘We willen bouwen aan zorgzame buurten. Aan dorpen waar mensen naar elkaar omkijken en samenwerken aan een gezonde leefomgeving.’ Met die ambitie startte de gemeente Aa en Hunze in 2024 met een wijkgerichte aanpak om de gezondheid van bewoners te verbeteren. Dat gebeurde met financiële steun uit het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en de hulp van 2diabeat. De eerste stappen werden gezet in twee van de 35 kernen van deze Drentse plattelandsgemeente.
Aan het woord is Ina Roelfs. Zij is sinds twee jaar beleidsadviseur Gezondheid en Welzijn bij de gemeente Aa en Hunze. Ze zegt: ‘Gezondheidsbevordering is een wettelijke taak van gemeenten. Als plattelandsgemeente investeren we al veel in sport, bewegen en welzijn. Maar het blijft een uitdaging om juist die mensen te bereiken die dat extra steuntje in de rug nodig hebben om gezonder te gaan leven.’
Ondersteuning van 2diabeat
Op zoek naar een werkwijze om daar verandering in te brengen, bezocht Roelfs in 2023 het Gezondheidsfestival in Veenhuizen. ‘Wij werken al met de methodiek Positieve Gezondheid, en in de literatuur had ik gelezen dat een wijkaanpak, hoewel intensief, vaak goed werkt. Hierbij draait het om iemand die in de wijk een band opbouwt met bewoners, met hen in gesprek gaat over waar ze behoefte aan hebben, wat er goed gaat, wat beter kan en waarmee ze aan de slag willen.’
‘Wij werken al met de methodiek Positieve Gezondheid, en in de literatuur had ik gelezen dat een wijkaanpak, hoewel intensief, vaak goed werkt’
Tijdens het festival bezocht Roelfs een presentatie van Wout Peters van 2diabeat. ‘2diabeat ondersteunt wijken en dorpen in heel Nederland bij het opzetten van een wijkgerichte aanpak, met als doel een netwerk te vormen waarin lokale professionals en bewoners samen werken aan gezondheidsbevordering. Zij hebben hiervoor een methodiek ontwikkeld. Die aanpak sprak me aan en dat heb ik gedeeld met mijn collega’s. We hebben Wout vervolgens uitgenodigd om bij ons nogmaals een presentatie te komen geven. Dat werd positief ontvangen, waarna ik met de wethouder in gesprek ben gegaan om de financiering rond te krijgen.’
Lokale aanjager als sleutelfiguur
Bij 2diabeat werken ze met lokale aanjagers: sleutelfiguren in de wijk die de verbinding leggen tussen bewoners en gezondheids- en welzijnsinitiatieven. ‘Met hulp van Wout Peters hebben we hiervoor een vacature opgesteld.’ In de zomer van 2024 is de lokale aanjager, in dienst van Impuls Welzijn Aa en Hunze, gestart voor zestien uur per week in de dorpen Gasselternijveen en Gasselternijveenschemond. ‘Zij heeft behoeftepeilingen gedaan onder de bewoners en veel één-op-één gesprekken gevoerd. Ook bracht ze het lokale gezondheidsaanbod en het netwerk in kaart en organiseerde ze een avond over mentale gezondheid, omdat bewoners aangaven daar behoefte aan te hebben.’
Ervaringen uitwisselen
De lokale aanjager krijgt ondersteuning van 2diabeat. Roelfs: ‘Het grote voordeel is dat je werkt met een bestaande methodiek, waardoor je het wiel niet zelf hoeft uit te vinden. Daarnaast kan de aanjager altijd terugvallen op de wijkadviseurs van 2diabeat. Ook organiseert 2diabeat bijeenkomsten waarin lokale aanjagers uit heel Nederland trainingen volgen en ervaringen met elkaar uitwisselen.’
Een lokale aanjager vervult een verbindende en coördinerende rol in de wijk, met als doel het stimuleren van een gezonde leefstijl onder bewoners. De 2diabeat-aanpak richt zich daarbij op vier pijlers: gezonde voeding, voldoende beweging, ontspanning en slaap, en mentale gezondheid.
‘Het grote voordeel is dat je werkt met een bestaande methodiek, waardoor je het wiel niet zelf hoeft uit te vinden’
Financiering
De gemeente Aa en Hunze financiert de lokale aanjager vanuit het GALA-budget. Dit Gezond en Actief Leven Akkoord is onder meer bedoeld om gezondheidsachterstanden te verkleinen, een gezonde leefomgeving te stimuleren en de sociale basis te versterken. De wijkaanpak van 2diabeat sluit hier goed op aan en door subsidie vanuit VWS is deelname voor wijken en gemeenten kosteloos. Op dit moment ondersteunt 2diabeat al meer dan 80 wijken bij het opstarten en uitvoeren van een lokale wijkaanpak.
32 uur per week
‘Helaas moest de lokale aanjager die in de zomer van 2024 is gestart, half maart stoppen vanwege privéredenen. Zij was erg enthousiast over de functie en zag veel kansen voor dit project’, vervolgt Roelfs. ‘We hebben daarom een nieuwe vacature uitgezet voor iemand die haar werk kan voortzetten. Dit keer zoeken we iemand voor 32 uur per week, zodat er voldoende ruimte en tijd is om, naast Gasselternijveen en Gasselternijveenschemond, in twee andere gebieden aan de slag te gaan met de wijkgerichte aanpak.’
Samenwerken met dorpscoördinatoren en welzijnscoach
De lokale aanjager werkt in de gemeente Aa en Hunze nauw samen met vrijwilligers en professionals, waaronder de dorpscoördinatoren en de dorpscoöperatie. Roelfs: ‘Wij werken al langere tijd in twee dorpen met dorpscoördinatoren. Daarnaast zijn we onlangs gestart met een welzijnscoach in het kader van ‘Welzijn op Recept’. De welzijnscoach is er voor mensen die de huisarts bezoeken maar eigenlijk medisch niets mankeren, maar wel baat hebben bij bijvoorbeeld sociale-, culturele- of beweegactiviteiten.’
Lekkerder in hun vel
‘De dorpscoördinatoren zijn een soort makelaars: ze koppelen hulpvragen van bewoners aan een netwerk van vrijwilligers. Dat kan om van alles gaan, iemand naar het ziekenhuis brengen, samen koffiedrinken, een klusje in huis doen, boodschappen doen of samen een wandeling maken. We hopen dat met de inzet van dorpscoördinatoren en welzijnscoaches bij de huisartsen, de druk op de zorg omlaaggaat. Dat blijkt al in een dorp waar de dorpscoördinator nu vijf jaar actief is. Maar zeker zo belangrijk is dat mensen met deze ondersteuning lekkerder in hun vel gaan zitten en minder eenzaam zijn, want het gaat om gezondheid én welzijn.’
Lange adem
Roelfs hoopt van harte dat de lokale aanjager de werkzaamheden kan doorzetten als de GALA-budgetten eind 2026 aflopen. ‘Gezondheidspreventie en gedragsverandering vragen om een lange adem. En als we niets doen aan het toenemend aantal mensen met overgewicht, supermarkten die vol liggen met ongezonde producten, vapen en roken en al de mensen die kampen met eenzaamheid, dan zullen de zorgkosten op termijn onbeheersbaar worden.’
‘Gezondheidspreventie en gedragsverandering vragen om een lange adem. En als we niets doen aan het toenemend aantal mensen met overgewicht, supermarkten die vol liggen met ongezonde producten, vapen en roken en al de mensen die kampen met eenzaamheid, dan zullen de zorgkosten op termijn onbeheersbaar worden.’
Met de inzet van een lokale aanjager in combinatie met de andere initiatieven die er al lopen, wil de gemeente Aa en Hunze investeren in een gezondere, zorgzame en samen-redzame samenleving, waarin bewoners elkaar versterken en de druk op de zorg afneemt.
Benieuwd wat jij kunt doen voor een gezonde leefstijl in jouw wijk?
Maak kennis met de wijkaanpak en wijkadviseurs van 2diabeat! Neem contact op met ons op of sluit aan bij één van onze webinars.