“Meer kennis en bewustzijn over de gevaren van overgewicht is een eerste stap naar het stoppen van de opmars van diabetes type 2.” 

 

Stefani Khdeer-Erceg is tweede apotheker bij Service Apotheek Sorghvliet in Veendam. De wijk Sorghvliet heeft zich aangesloten bij 2diabeat; een initiatief waarin lokale professionals en bewoners samenwerken aan gezondheidsbevordering in hun wijk of dorp. Na haar eerste zwangerschap was Stefani veel aangekomen, maar zorgde ervoor dat ze de extra kilo’s weer kwijtraakte. Ze zegt: “Ik ken de gezondheidsrisico’s van overgewicht en weet wat ik kan doen om af te vallen. Bovendien lijkt het me een enorm gedoe om diabetes te hebben en daar 24/7 rekening mee te moeten houden. Op dit moment heb ik zwangerschapsverlof van ons tweede kindje en ben ik weer wat aangekomen, maar ook nu ga ik me weer inzetten voor een gezond BMI. Andere mensen motiveren om te werken aan een gezond gewicht is een belangrijke drijfveer om mee te doen aan 2diabeat. Door de juiste leefstijlmaatregelen kun je in veel gevallen diabetes type 2 en de nare gevolgen van deze ziekte voorkomen.” 

 

Paradigmashift 
Voor de werkzaamheden voor 2diabeat werkt Service Apotheek Sorghvliet samen met stichting IkiBuntu. Wout Peters, de initiatiefnemer van deze stichting, is tevens lokale aanjager van 2diabeat. Lokale aanjagers zijn sleutelfiguren die in hun eigen wijk medestanders zoeken om samen aan de slag te gaan om de opmars van diabetes type 2 een halt toe te roepen. Peters: “Ik heb de apotheek benaderd met de vraag wat zij als apotheek zouden kunnen bijdragen aan de gezondheid van de mensen in de wijk. Normaal is de apotheek betrokken bij het verstrekken van medicatie voor de behandeling van diabetes; maar hierbij gaat het om de preventie van diabetes type 2 en het omkeren van het ziekteproces. Dit is een paradigmashift voor veel apothekers.” 

 

Oproep voor gezondheidscheck
Naar aanleiding van dit gesprek hebben de apotheek en stichting IkiBuntu een plan van aanpak gemaakt. Stefani: “Als eerste zijn we gezondheidschecks gaan aanbieden aan onze klanten in de wijk Sorghvliet. Als apotheek hebben we gezorgd voor de promotie op de website, met posters en op sociale media. Ook hebben we de middelen beschikbaar gesteld voor het uitvoeren van de gezondheidschecks. De medewerkers van IkiBuntu deden de gezondheidschecks bij de mensen bij ons in de apotheek. Dit hield in dat ze lengte, gewicht, buikomvang en BMI berekenden en glucose, HbA1c, cholesterol en bloeddruk bepaalden. Dit nam ongeveer een half uur in beslag. Op deze eerste ronde kwamen ongeveer dertig mensen af.” 

 

Doorverwijzen 
Op basis van de uitkomst van de gezondheidscheck kregen de mensen een advies. Stefani: “Bij afwijkende waarden verwezen we ze naar de huisarts. Ook als ze bijvoorbeeld in aanmerking zouden kunnen komen voor een GLI (Gecombineerde LeefstijlInterventie). Mensen met goede of licht verhoogde waarden in combinatie met overgewicht konden begeleiding krijgen van stichting IkiBuntu, als ze dat wilden.” 

 

Eigen regie 
“Bij IkiBuntu bieden we de mensen een concept aan van drie maanden”, zegt Wout. “Hiermee ondersteunen we ze bij het nemen van de regie over hun eigen gezondheid. We gaan daarbij verder dan voedings- en bewegingsadviezen. Ons concept is gebaseerd op zes herstelpijlers: een steunend netwerk, voedend eten, natuurlijk bewegen, bewust ontspannen, zingeving en uitgerust wakker worden. We gaan met de mensen in gesprek over deze pijlers. Uiteindelijk bepalen zij zelf waarmee ze aan de slag willen.” 

 

Een uitnodigingsbrief 
Op een gegeven moment stagneerde de aanwas van mensen die interesses hadden voor een gezondheidscheck. Stefani: “In overleg met stichting IkiBuntu hebben we toen besloten mensen met diabetes type 2 die alleen metformine gebruiken per mail uit te nodigen voor een gezondheidscheck. Dit waren circa honderddertig mensen, waarvan er ongeveer dertig ingingen op de uitnodiging.  

“De check is niet zo zozeer het doel, omdat ze die ook krijgen bij de huisarts, maar we wilden met de mensen in gesprek over het omdraaien van diabetes met leefstijlmaatregelen. De mensen die hiervoor openstonden zijn gewezen op de mogelijkheden van een GLI of begeleiding van IkiBuntu. Bij de volgende stap willen we de mensen die niet reageerden op de eerste mail, een tweede uitnodiging sturen en daarnaast een soortgelijke mail sturen naar mensen die naast metformine, de volgende stap hebben gezet in de medicamenteuze behandeling van hun diabetes.” 

 

Uitgebreide suikertestdagen 
“Als derde willen we onze jaarlijkse suikertestdagen inzetten. Op die dagen kunnen klanten de apotheek binnenlopen om hun glucosewaarde te laten controleren door onze assistentes. Aansluitend op de glucosetest vragen zij of de mensen wellicht belangstelling hebben voor een uitgebreidere gezondheidscheck. Deze uitgebreide checks worden dan vervolgens gedaan door de mensen van IkiBuntu.’   

 

De checks zijn een service van de apotheek 
De gezondheidschecks, het advies en de begeleiding die de mensen krijgen bij IkiBuntu zijn een gratis service. Stefani: “Wij als apotheek stellen onze tijd, de meetapparatuur, de strips etc. beschikbaar; IkiBuntu investeert in het doen van de gezondheidschecks en de begeleiding van de mensen die actief aan de slag willen met hun leefstijl. De samenwerking met IkiBuntu en 2diabeat maken het voor ons als apotheek mogelijk om in dit project te participeren. Mijn diabetesassistenten werken er overigens met heel veel plezier aan mee; het maakt hun werk leuker en interessanter.”  

 

Inkomsten van de apotheek 
Apotheken ontlenen hun bestaansrecht aan het leveren van medicatie. Stefani: “Dat zijn onze inkomsten; hoe meer doosjes we leveren hoe meer inkomsten. Maar steeds meer apothekers investeren in het terugdringen van langdurig medicijngebruik; denk aan het reduceren van het gebruik van maagbeschermers en bisfosfonaten. Dit komt de apothekers financieel gezien niet ten gunste. Het investeren in een gezonde leefstijl van onze klanten levert ons financieel eveneens niets op, het kost ons zelfs wat. Maar op de lange termijn kan het kostenbesparend zijn voor de totale gezondheidszorg. Uiteindelijk doen wij wat goed is voor de patiënten; want in de basis zijn wij allemaal zorgverleners.”  

 

Apotheek van de toekomst 
Stefani hoopt na de geboorte van haar tweede kindje de opleiding tot eerste apotheker af te ronden. Denkend aan de apotheek van de toekomst heeft ze een ideaalbeeld voor ogen. “Ik hoop dat wij naast het leveren van medicijnen een rol krijgen bij het geven van leefstijladvies in relatie tot onze kennis over farmacologie. Bijvoorbeeld in de vorm van jaarlijks terugkomende gezondheid- en medicijnchecks. Nu nog ben ik als apotheker onzichtbaar voor veel klanten. Ik zou willen dat mensen weten dat ze bij hun apotheker terechtkunnen voor vragen over leefstijl, de medicatie die ze gebruiken, eventueel in combinatie met de voedingssupplementen die ze zelf kopen. Het liefst zou ik net als een huisarts een spreekuur draaien en dat mensen weten ‘Stefani is mijn apotheker’.”