Aan het woord is Wout Peters, lokale aanjager van 2diabeat in de wijk Sorghvliet, Veendam. In zijn wijk werkt hij samen met bewoners en professionals aan leefstijlverandering en gezondheidsbevordering.

Wout: “Met de directeur van de Jumbo had ik het al snel over de omzetten die een supermarkt moet draaien en de schappen die vol staan met ongezonde producten. Dan kun je je daarop focussen, maar ik zoek liever naar verbinding; naar de ruimte die er wel is om een bijdrage te leveren aan de gezondheid van de mensen in Sorghvliet. De directeur vertelde vervolgens dat de medewerkers van de vers-, vlees- en broodafdeling elke maandagochtend vergaderen om een weekmenu samen te stellen. Die menu’s gaan vervolgens in de aanbieding. Hij stelde voor dat bij deze vergaderingen iemand van 2diabeat en een diëtist of praktijkondersteuner zouden aanschuiven met als doel gezonde menu’s samen te stellen.
Dit is een prachtig voorbeeld, de supermarkt verkoopt nog steeds ongezonde producten maar we hebben een ingang om samen te werken aan een gezonde wijk.”

 

Herstellend vermogen

Wout is van huis uit ambulanceverpleegkundige. “Dit werk heb ik altijd met veel liefde gedaan. Je bent van betekenis voor mensen op een zeer acuut moment in hun leven. Toch voelde ik onvrede over hoe de zorg in Nederland is georganiseerd. Ik zag steeds meer jongere mensen met diabetes type 2 en het aantal mensen met kanker bleef maar oplopen. Ik had het gevoel dat er structureel iets mis was met de zorg. Dit bracht me ertoe om stichting IkiBuntu op te richten, de master Healthy Ageing te gaan volgen en me als lokale aanjager bij 2diabeat aan te sluiten. Ook heb ik wat betreft mijn eigen gezondheid het roer omgegooid. Ik ben een enorme Bourgondiër en 2,5 jaar terug woog ik 115 kilo. Ik realiseerde me dat ik vooral troep at waardoor ik niet alleen veel te zwaar was, maar me ook ongezond voelde. Ik heb me verbaasd over het zelf herstellend vermogen van je lichaam als je gezond gaat leven en eten. Die omwenteling gun ik ook andere mensen.”

 

Zingeving

Wout gaf met deze omwenteling op een andere manier zin aan zijn leven en wil hiermee ook bijdragen aan de zingeving van het leven van mensen in Veendam. “Machteld Huber van Positieve Gezondheid noemt zingeving één van de belangrijkste factoren voor gezondheidsbevordering. Daar waar je zin kunt geven aan het leven, werk je aan je gezondheid.”

 

De hele wijk

2diabeat wil de opmars van diabetes type 2 in Nederland stoppen. Een lokale en wijkgerichte aanpak staan hierbij centraal. Wout: “Ik zie de aanpak van diabetes type 2 als een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De hele wijk, de inwoners, de huisartsen, de sportinstructeurs en de directeur van de Jumbo; we hebben ze allemaal nodig om een verandering teweeg te brengen. Hierbij is het behulpzaam dat 2diabeat ons draagt als een landelijke organisatie.”

 

Gezamenlijk gedragen

De druk op de zorg neemt toe, vrijwel elke sector kampt met personeelstekorten, hoe krijgt Wout Peters de lokale spelers in deze tijd mee in zijn beweging? “Tijdens de master Healthy Ageing ben ik ondergedompeld in wat ‘Participatief Actieonderzoek’ heet. Dit betekent dat ik perspectieven ga verzamelen van de huisarts, de dominee, de bewoners, de sportinstructeur en ga zo maar door. Vervolgens breng ik deze mensen en hun ideeën samen tijdens een fysieke bijeenkomst. In die gezamenlijkheid ontstaan weer nieuwe ideeën die dan gezamenlijk worden opgepakt. De kracht van participatief actieonderzoek is dat alle betrokken partijen deel uit maken van het proces, waardoor het ook breed gedragen wordt.”

 

“Het gaat om een ‘Wicked problem’. Dit heb je niet in één jaar opgelost.”

Wout Peters – o.a. lokale aanjager van 2diabeat in Sorghvliet

Zes herstelpijlers

Wout geeft een voorbeeld: “In Veendam hebben de apotheek, stichting IkiBuntu, de huisartsen en de praktijkondersteuners het plan opgepakt om gezondheidschecks te organiseren in de apotheek. Hier meten we de bloeddruk, de glucosewaarde, het HbA1c en de cholesterolwaarde van mensen. Zien we dat iemand mogelijk prediabetes heeft dan bieden we een concept aan waarin ze kunnen werken aan hun gezondheid.

Deze concepten zijn gebaseerd op zes herstelpijlers: een steunend netwerk, voedend eten, natuurlijk bewegen, bewust ontspannen, zingeving en uitgerust wakker worden. We gaan met de mensen in gesprek over deze pijlers. Zij bepalen waarmee ze aan de slag willen.”

 

Wicked problem

Het uitdenken en initiëren van breed gedragen initiatieven om de bewoners van een wijk gezonder te maken is een belangrijke eerste stap. Om de mensen vervolgens mee te krijgen in duurzame gedragsverandering is een volgende en niet eenvoudige stap. Wout: “Het gaat om een ‘Wicked problem’. Dit heb je niet in één jaar opgelost; ik denk eerder aan twintig jaar. Maar dat wil niet zeggen dat we nu geen actie kunnen ondernemen en de eerste kleine stapjes kunnen gaan zetten.”

 

Een wijk zonder diabetes

Hoe kijkt Wout dan naar de toekomst? “Als ik hardop mag dromen dan zie ik over twintig jaar een wijk voor me zonder diabetes type 2. Dat lijkt nu nog onmogelijk en ver weg maar als we samen datgene gaan doen wat nodig is om deze ziekte te voorkomen, dan is er veel mogelijk, want diabetes type 2 is vaak leefstijl gerelateerd. Kijk maar naar de blue zones, daar komt diabetes type 2 niet voor.”

 

Nieuwsgierig?
Luister naar de podcast van Vitavalley waarin programmadirecteur 2diabeat Maarten Ploeg in gesprek gaat met Wout Peters over zijn drijfveren en werk voor 2diabeat,
…of neem een kijkje op Stichting IkiBuntu.